lcp

Náng Hoa Trắng: Đặc điểm, công dụng và cách dùng hiệu quả


Náng hoa trắng hay còn gọi là Đại tướng quân, cây lá náng, náng sumatra, chuối nước, tỏi voi, thuộc họ Thủy tiên với danh pháp khoa học là Amaryllidaceae. Với tính mát và vị đắng, có công dụng tiêu sưng, thông huyết, giảm đau và tán ứ,… náng hoa trắng thường được dân gian sử dụng điều trị bệnh phì đại tiền liệt tuyến ở nam và u nang buồng trứng ở nữ. Ngoài ra, thảo dược này còn mang lại tác dụng hiệu quả trong việc chữa đau nhức xương khớp và một số bệnh ngoài da khác.

Mặc dù là một loại thảo dược được sử dụng trong rất nhiều bài thuốc điều trị bệnh của y học cổ truyền từ hàng trăm năm về trước. Tuy nhiên, việc dùng Náng sai cách hoặc không đúng liều lượng có thể gây ra các tác dụng không mong muốn. Vì vậy, để tìm hiểu rõ hơn về những đặc tính của cây Náng cũng như tác dụng, cách dùng, lưu ý, hãy cùng Medigo đọc thêm trong bài viết dưới đây.

Thông tin chung

  • Tên tiếng Việt: Náng hoa trắng, Đại tướng quân, cây lá náng, náng sumatra, chuối nước, tỏi voi.
  • Tên khoa học: Crinum asiaticum L.
  • Họ:  Amaryllidaceae (Thủy tiên).
  • Công dụng: Chữa bong gân, sai khớp, sưng tấy do ngã (Lá nướng đắp). Gây nôn (thân hành giã uống). Mụn nhọt, rắn cắn (thân hành giã đắp). Độc chú ý khi sử dụng.

Mô tả cây Náng hoa trắng

Đại tướng quân là loại cây thân thảo lưu niên, có chiều cao 1 m. Cây có hành giò có hình trứng với đường kính 5 – 10 cm. Lá đơn, hình dải ngọn giáo, mọc từ gốc. Lá có chiều dài hơn 1 m và rộng 5 – 10 cm. Cụm hoa mọc ở đầu cán dẹp có chiều dài 40 – 60 cm. Mỗi cụm hoa mang 6 – 12 hoa hoặc có thể nhiều hơn, có màu trắng. Hoa có các ống mảnh màu lục và thường có mùi thơm về chiều. Quả mọng, hình tròn có đường kính 3 – 5 cm và chứa 1 hạt.

Phân bố, thu hoạch và chế biến

Náng hoa trắng thường mọc nhiều ở các khu vực hoặc nơi có đất ẩm ướt. Loại cây này thường tìm thấy ở các nước như Ấn Độ hoặc Indonesia. Ở nước ta, náng hoa trắng có mặt ở khắp mọi miền từ Bắc vào Nam. Ngoài ra, chúng còn được người dân trồng để làm cảnh.

Thu hái: Quanh năm.

Chế biến: Lá cây đại tướng quân có thể dùng tươi hoặc khô. Nếu dùng tươi, sau khi hái về sử dụng ngay. Còn đối với dùng khô, sau khi thu hoạch xong sẽ đem rửa sạch và phơi khô. 

Bộ phận sử dụng của Náng hoa trắng

Lá và thân hành thu hái quanh năm, dùng tươi.

Thành phần hóa học

Thành phần chủ yếu là alkaloid: ambelin, crinamin, crinasiatin…..

Thứ Crium asiaticum var. japonicum chứa galanthamin – N- demethyl, galanthamin – O, N-diacetyl, hamayan.

Tác dụng của Náng hoa trắng

Theo y học cổ truyền

Tính mát và vị đắng, hơi có độc.

Theo y học hiện đại

Một số nghiên cứu của Hàn Quốc và Nhật Bản về tác dụng của náng hoa trắng cho thấy, dược liệu này có công dụng trong việc cải thiện triệu chứng phì đại tiền liệt tuyến (còn gọi là u xơ tuyến tiền liệt). Ngoài ra, đề tài nghiên cứu của tiến sĩ Nguyễn Bá Hoạt vào năm 2001 – 2008 cũng khẳng định tác dụng khả quan của thảo dược này đối với bệnh u xơ tuyến tiền liệt. 

Các hoạt chất chứa trong náng hoa trắng, đặc biệt là alkaloid có tác dụng làm giảm triệu chứng bệnh lên đến 35,4%. Ngoài ra, chúng còn giúp chống viêm và làm giảm trọng lượng của khối u hạt lên 25,4%.

Liều lượng và cách dùng Náng hoa trắng

Náng hoa trắng có những tác dụng chính như:

  • Giúp làm giảm triệu chứng bệnh phì đại tuyến tiền liệt
  • Hỗ trợ làm giảm sưng và đau do bong gân
  • Chữa rắn cắn
  • Giảm đau nhức xương khớp
  • Điều trị mụn nhọt và các bệnh ngoài da
  • Chữa bệnh trĩ, làm long đờm
  • Giảm khối u xơ tử cung và u nang buồng trứng
  • Cải thiện triệu chứng tiểu buốt, tiểu nhiều lần, tiểu đêm hoặc tiểu không hết,…

Tùy vào bệnh lý mắc phải và cách dùng thuốc mà liều lượng dùng ở mỗi người khác nhau. Nếu sử dụng thuốc dưới dạng đắp, không kể liều lượng nhưng nếu dùng dưới dạng sắc uống, liều dùng mỗi ngày không quá 3 – 10 gram.

Bài thuốc chữa bệnh từ Náng hoa trắng

Chữa sai khớp, bong gân

Lá náng hoa trắng, quế, hồi hương, đinh hương, vỏ sòi, vỏ núc nác, gừng sống, lá canh câu, lá dây dau xương, mủ xương rồng bà, lá thầu dầu tía, lá kim cang, lá mua, huyết giác, củ nghệ, hạt trấp, hạt máu chó, lá bưởi bung, lá tầm gửi cây khế. Tất cả giã nát, sao cho nóng mà chườm.

Chữa tụ máu, sưng tấy do bị ngã, bị đánh, bong gân, bó gãy xương

Lá náng 10 – 20g, lá dây đòn gánh, lá bạc thau 8g. Giã nhỏ, thêm ít rượu, nước, đắp nóng. Ngày làm 1 lần.

Chữa thấp khớp, sai gân, bong gân, tụ máu

Náng hoa trắng, Mua thấp, mỗi thứ 30g, Dạ cẩm 20g. Ba vị dùng lá tươi, giã đắp.

Lá náng hoa trắng 30g, lá si, lá sở mỗi vị 20g. Tất cả dùng tươi, giã nát, trộn với lòng trắng trứng, đắp, băng lại. 2 ngày thay thuốc 1 lần.

Lưu ý khi sử dụng Náng hoa trắng

Khi dùng lá náng ở dạng tươi để gây nôn, chỉ dùng liều lượng từ 8 -16 gam cây tươi, không dùng quá liều có thể gây ngộ độc.

Nếu ăn phải thân cây hoặc uống nước ép đặc sẽ bị nôn mửa, tiêu chảy mạnh, mạch nhanh, hô hấp không đều, sốt cao. Giải độc bằng nước trà hoặc dùng dung dịch acid tanic 1 – 2%. Hoặc cho uống nước đường, nước muối loãng. Có người dùng giấm với nước gừng (tỷ lệ 2 : 1) cho uống.

Bảo quản Náng hoa trắng

Tránh nơi ẩm mốc hoặc ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp.

Cây Náng hoa trắng là một cây thuốc đã được sử dụng lâu đời ở nước ta. Người ta dùng nó để trị sưng đau, bầm tụ máu, hoặc đắp trị bệnh ngoài da, trĩ, … Các nghiên cứu gần đây hứa hẹn tiềm năng sản xuất thuốc chống rụng tóc cũng như phì đại tiền liệt tuyến từ cây thuốc này. Trên đây là các thông tin về đặc điểm, hình ảnh, công dụng và các bài thuốc từ Náng hoa trắng. Mong rằng những thông tin mà Medigo chia sẻ sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về loại dược liệu này.

Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm

pharmacist avatar

Dược sĩ Nguyên Đan

Đã kiểm duyệt

Chuyên khoa: Dược sĩ chuyên môn

Tôi là Nguyễn Hoàng Nguyên Đan, hiện đang là dược sĩ nhập liệu, quản lý lưu kho sản phẩm và biên soạn nội dung THUỐC tại ứng dụng MEDIGO. Với kiến thức đã học tại Đại học Y Dược TPHCM và hơn 4 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực y dược, tôi mong muốn mang đến cho cộng đồng những kiến thức về thuốc và sức khỏe hữu ích nhất.